In het rijtje: bolhoed, dubbeldekker en God save the Queen, mag de Victoria Sponge niet ontbreken. Het zijn allemaal Engelse iconen. De Victoria Sponge is een cake die het zowel goed doet bij een kopje thee als bij een diner, als heerlijke afsluiter. Echt iconisch kun echter alleen worden als je past in een lange traditie en dat doet dit gebak. Kijk, daar houdt men van in Engeland. Van cake en van traditie.
De opmars begon in 1861. Twee gebeurtenissen die niets met elkaar te maken hebben, zijn van grote invloed op de populariteit van de Sponge. Onverwacht stierf op tweeënveertig jarige leeftijd prins Albert, de echtgenoot van Koningin Victoria. Ze was ontroostbaar, hij was haar grote liefde en haar belangrijkste adviseur. In dat zelfde jaar werd er een kookboek uitgegeven, Mrs. Beeton’s Book of Household Management. Het werd een ongekend succes, waardoor haar recepten in veel huishoudens belandden.
In dit boek stond een recept dat Victoria Sandwich heette, als eerbetoon aan de treurende koningin en als verwijzing naar diens voorliefde voor deze lekkernij. De cake stond bekend als een traktatie speciaal voor kinderen, maar de koningin was er zo aan verknocht dat ze hem haar hele leven is blijven eten. Het gebak ging hierdoor aan haar hof ook deel uit maken van de Afternoon Tea. Ter verstrooiing en om de lange tijd tussen lunch en diner te onderbreken, dronk men gezamenlijk thee en aten ze verschillende zoete en hartige hapjes. Al snel namen rijke families deze gewoonte over en werd het een echte Engelse traditie.
Tijdens de regeerperiode van Victoria breidde het Britse Rijk zich uit over een groot deel van de wereld en de Sponge ging mee. In elke kolonie werden gegoede Engelse burgers ingezet om het bestuur van het land over te nemen. Samen met hun gezinnen vestigden ze zich er en namen hierbij hun eigen gebruiken en tradities, zoals de Afternoon Tea, mee. De lokale bovenklasse van het land paste zich zo goed mogelijk aan de Engelsen aan en namen hun gewoonten, inclusief de cake, over.
De smaak van het gebak viel in veel landen ook in goede aarde. De lichtheid van de structuur en de frisheid van de vulling werden gewaardeerd. In vele buitenlandse keukens deed men zijn best het recept zo goed mogelijk te maken. De Engelse bewindslieden zijn in de meeste landen al lang weer vertrokken maar de Sponge bleef en werd in al dan niet aangepaste vorm, opgenomen in de baktraditie van het land. Je treft hem aan op de meest onverwachte plekken in de wereld.
Gedurende al die tijd is de samenstelling vrijwel hetzelfde gebleven. Maar is er altijd discussie geweest of het originele recept nog te verbeteren is. Om aan deze strijd een einde te maken heeft het vermaarde Britse Women’s Institute, een invloedrijke vereniging van (plattelands) vrouwen, strikte regels uitgevaardigd om op ‘de enige correcte manier’ dit gebak te maken. Een echte Victoria Sponge dient alleen een laag jam van frambozen te hebben, aangebracht tussen twee cakehelften van gelijke dikte, met een topping van fijne kristalsuiker. Dit is de meetlat waarlangs het resultaat van elke (thuis)bakker gelegd wordt.
De aanhoudende populariteit dankt de Victoria Sponge aan het feit dat het één van de eerste recepten was welke op grote schaal verspreid raakte in Engeland en zeker ook aan de verbinding met het koninklijk huis, een belangrijk instituut voor de Engelsen. Bovendien is het recept van generatie op generatie overgedragen wat het bovendien tot een familieaangelegenheid maakt. Iets dat je samen eet en geliefd is bij jong en oud. Zo blijft het een echte Engelse cake met koninklijke allure, vanuit een diepgewortelde traditie en nu nog altijd actueel.
Loopt het water al in je mond?
Het volledige recept voor het zelf bakken van een Victoria Sponge is uiteraard van Mary Berry en vindt je op https://www.bbc.co.uk/food/recipes/mary_berrys_perfect_34317
